امان نامه ای برای دو زیبای کاملا طبیعی فارس

به گزارش پول و اعتبار به نقل از شهرمردم ، حفاظت مشارکتی از ارتفاعات قلات و کوه سرخ توسط اداره محیط زیست و مردم کلید خورد، به گزارش فاطمه مقدم – خبرنگار شهر مردم، مراسم رونمایی از منطقه حفاظت‌شده کوه قلات و تنگ سرخ، نقطه پایانی بر سال‌ها تلاش و مطالبه‌گری فعالان و دوستداران محیط زیست استان فارس و به‌ویژه فعالان پیگیر روستای قلات بود. این منطقه که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پهنه‌های زیست‌محیطی اطراف شیراز شناخته می‌شود، در سال‌های گذشته به‌دلیل فعالیت‌های گسترده معدن‌کاوی، ساخت‌وسازهای غیرمجاز باغ‌شهری و بهره‌برداری‌های نادرست از منابع طبیعی، در معرض تهدید جدی قرار گرفته بود.

پس از پیگیری‌های مداوم نهادهای مردمی، کارشناسان و تشکل‌های زیست‌محیطی، سرانجام با تصویب و تأیید مراجع ذی‌ربط، محدوده کوه قلات و تنگ سرخ در اردیبهشت سال گذشته به‌عنوان «منطقه حفاظت‌شده» اعلام و مدیریت آن به اداره کل محیط زیست استان واگذار شد.

منطقه کوهستانی قلات و تنگ سرخ، با وسعتی بالغ بر ۱۳ هزار هکتار، از ارزشمندترین عرصه‌های طبیعی استان فارس است که محل رویش گونه‌های متنوع گیاهی دارویی و درختان بومی ارزشمند بوده و زیستگاه گونه‌های نادر جانوری به شمار می‌رود. این منطقه دارای طبیعتی بکر، چشمه‌سارهای دائمی و چشم‌اندازهای منحصربه‌فرد است و از نظر اقلیمی، کریدور اصلی ورود هوای پاک به شهر شیراز محسوب می‌شود. حفاظت از این منطقه، گامی مهم در جهت صیانت از آبخوان‌های اصلی شهر، جلوگیری از تخریب زیست‌بوم‌های ارزشمند و تضمین پایداری محیط زیست در آینده است.

این مراسم که دیروز، یک‌شنبه، در منطقه تفریحی «شب شتری» قلات با حضور جوامع محلی، مسئولان و حافظان محیط زیست برگزار شد، توسط مسئولان شرکت‌کننده نمادی از هم‌افزایی میان مردم و مسئولان برای پاسداشت منابع حیاتی کشور و استان خوانده شد. این مراسم، نشانه‌ای از اراده جمعی برای پایان دادن به روند تخریب و بازگرداندن حیات به قلب طبیعت قلات و کوه سرخ بود و درواقع نمادی از پیروزی اراده جمعی بر مافیای زر و زور بود.

*منطقه کوه قلات و تنگ سرخ با همکاری مردم و اداره کل محیط زیست به‌صورت مشارکتی حفاظت خواهد شد

مدیرکل محیط زیست فارس در این مراسم، با اشاره به پیشینه منطقه حفاظت‌شده کوه قلات و تنگ سرخ گفت: از سال ۱۳۹۹ که این منطقه به‌عنوان «منطقه شکار ممنوع» اعلام شد، همواره یکی از مطالبات جدی مردم محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد، ارتقای آن به منطقه حفاظت‌شده بود. سرانجام با نظر کارشناسان شورای عالی محیط زیست، محدوده‌ای به وسعت ۱۱ هزار و ۳۰ هکتار، در سال ۱۴۰۳، به‌طور رسمی به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده ثبت شد.

لیلا تاج‌گردون افزود: از آن زمان تاکنون، به‌دلیل مخالفت‌ها و عدم موافقت نهایی برخی دستگاه‌ها از جمله اداره کل منابع طبیعی فارس و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان فارس، روند تحویل این منطقه به اداره کل محیط زیست با تأخیر مواجه شد، اما خوشبختانه با پیگیری‌های مجدانه مردم محلی و فعالان محیط زیست، در کنار اداره کل، منطقه قلات و تنگ سرخ رسماً تحت مدیریت محیط زیست قرار گرفت.

وی با تأکید بر اینکه حفاظت از چنین پهنه وسیعی تنها با همکاری جمعی امکان‌پذیر است، گفت: بدیهی است محیط زیست به‌تنهایی قادر به صیانت کامل از این منطقه نخواهد بود. بر همین اساس، با همراهی جوامع محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد، حفاظت از منطقه به‌صورت مشارکتی انجام خواهد شد تا از هرگونه دخل و تصرف و تخریب جلوگیری شود.

مدیرکل محیط زیست فارس در پایان از حمایت‌ها و همکاری‌های دادستان استان و معاونان او در تسهیل روند واگذاری و تحویل منطقه به محیط زیست قدردانی کرد.

*سازمان‌های مردم‌نهاد توانستند الگویی موفق از مطالبه‌گری آگاهانه و پیگیری مداوم برای رسیدن به یک خواسته ارائه دهند

معاون پیشگیری از وقوع جرم دادستان فارس نیز در این مراسم با اشاره به اهمیت همکاری مردم و نهادهای مدنی در حفاظت از طبیعت گفت: تحویل منطقه قلات و تنگ سرخ به اداره کل محیط زیست فارس، نمادی عینی از هم‌افزایی میان مردم محلی، سازمان‌های مردم‌نهاد و دستگاه‌های دولتی است.

اسماعیل اکبری افزود: سازمان‌های مردم‌نهاد قلات در سال‌های گذشته با عزم و اراده‌ای ستودنی، بدون امکانات دولتی و تنها با خودروهای شخصی خود، در مسیرهای سخت و سنگلاخی این کوهستان به پاسداری از طبیعت منطقه پرداخته‌اند. این تلاش‌ها و فداکاری‌ها، الگویی ارزشمند و انگیزه‌ای جدی برای ما به‌عنوان یک نهاد دولتی بوده است تا با همراهی مردم، در حفاظت از منابع طبیعی و ملی استان گام‌های مؤثرتری برداریم.

وی در ادامه، با اشاره به اصل پنجاهم قانون اساسی اظهار کرد: حفاظت از محیط زیست، افزون بر آنکه یک وظیفه حاکمیتی است، مسئولیتی همگانی نیز به شمار می‌آید. اداره کل محیط زیست تنها ارگانی است که نماد حفاظت از محیط زیست است، اما براساس قانون، همه دستگاه‌ها از جمله نیروی انتظامی، دادگستری و سایر ادارات اجرایی استان موظف‌اند در برابر هرگونه تعرض به محیط زیست و منابع ملی با نیروهای انسانی و منابع مالی خود ایستادگی کنند. این مسئولیت محدود به یک سازمان خاص نیست و تمامی ارگان‌ها باید در صورت بروز آسیب به آب، خاک، هوا یا زیست‌بوم کشور پاسخ‌گو باشند، چرا که قانون این وظیفه را بر دوش همگان نهاده است.

معاون پیشگیری از وقوع جرم دادستان فارس با ابراز خرسندی از ارتقای منطقه ارزشمند کوه قلات و تنگ سرخ به «منطقه حفاظت‌شده» گفت: سازمان‌های مردم‌نهاد در سال‌های گذشته توانستند الگویی موفق از مطالبه‌گری آگاهانه و پیگیری مداوم ارائه دهند؛ الگویی که نشان داد همکاری مردم با نهادهای رسمی می‌تواند به نتایجی مؤثر و ماندگار بینجامد.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد که همکاری دادستانی با سازمان‌های مردم‌نهاد همچنان تداوم یابد و روند رو به رشد تعامل میان مردم، سمن‌ها، اداره کل محیط زیست فارس و دستگاه قضایی استان تقویت شود.

*دادستانی پیگیر تحویل کامل ارتفاعات قلات و کوه سرخ به اداره کل محیط زیست فارس است

معاون دادستان فارس در امور صیانت از حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم، که همکاری بسیار خوبی با فعالان محیط زیست برای تحویل منطقه به اداره کل محیط زیست استان داشته است، در این مراسم گفت: تمامی این دستاوردها، از سال ۱۳۹۹ که منطقه قلات به‌عنوان «منطقه شکار ممنوع» تصویب شد تا اردیبهشت سال گذشته که به «منطقه حفاظت‌شده» ارتقا یافت، مرهون تلاش‌ها و پیگیری‌های مستمر مردم محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد شیراز و قلات است.

حسین سلطانی‌فر، با اشاره به چالش‌های جدی حوزه منابع طبیعی و محیط زیست استان، اظهار کرد: عواملی همچون برداشت‌های بی‌ضابطه از منابع آب زیرزمینی، تصرف و تخریب اراضی ملی و همچنین افزایش گرمای هوا، موجب بروز وضعیت بحرانی در محیط زیست فارس شده است.

وی در بخشی از سخنان خود، با صراحت، آتش‌سوزی‌های رخ‌داده در رویشگاه‌های طبیعی استان را عمدی دانست؛ موضوعی که تاکنون از سوی مقامات ارشد استان، از جمله استاندار فارس، مورد تأیید قرار نگرفته است و این گامی رو به جلو و نشانه‌ای از هم‌سویی نهاد قضایی با دغدغه‌های فعالان محیط زیست دارد.

سلطانی‌فر تأکید کرد: حفاظت از محیط زیست وظیفه‌ای همگانی است و دولت در این میان نقش راهبری و سیاست‌گذاری دارد، اما نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در صیانت از منابع طبیعی و زیست‌محیطی، نقشی برجسته، مؤثر و انکارناپذیر است.

معاون دادستان فارس در امور صیانت از حقوق عامه، با تأکید بر نقش حیاتی ارتفاعات قلات و کوه سرخ در تأمین هوای پاک شیراز و آب دشت شیراز و تالاب مهارلو، اظهار کرد: در سال‌های گذشته، به بهانه استخراج سنگ و شن و ماسه، آسیب‌های زیادی به منابع آبی این منطقه وارد شده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: دادستانی استان فارس پیگیر است تا تمامی ۱۱ هزار و ۳۰۰ هکتار ارتفاعات قلات و کوه سرخ به‌طور کامل از سوی اداره کل منابع طبیعی فارس تحویل اداره کل محیط زیست شود تا این نهاد با برنامه‌ریزی دقیق و مشارکت فعالان محیط زیست، حفاظت مؤثر از این منطقه را تضمین کند.

*اداره کل منابع طبیعی در کنار محیط زیست برای حفاظت از کوه قلات و منطقه تنگ سرخ خواهد ایستاد

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس، که پیش از این اداره منطقه ۱۲ هزار هکتاری ارتفاعات قلات و کوه سرخ را بر عهده داشت و در این مراسم رسماً آن را به اداره کل محیط زیست استان تحویل داد، ضمن ابراز خرسندی از حضور در برنامه‌ای که به گفته او برای طبیعت فارس و شهر شیراز ضروری بود، گفت: طبیعت نیاز به مهربانی دارد و این روزها بسیار مورد بی‌مهری قرار گرفته است؛ واکنش طبیعت نیز خشکسالی و کم‌مهری آسمان به زمین است.

شهرام منتصری، با اشاره به اینکه به تجربه ثابت شده دولت‌ها زمانی موفق هستند که مردم در کنارشان باشند، افزود: این منطقه پیش از این مورد تصرف و تطمیع برخی افراد قرار می‌گرفت و شاید بهترین کاری که می‌شد در حوزه حفاظت از آن انجام داد، قرار دادن آن در حوزه استحفاظی محیط زیست بود. این اقدام به اصرار مردم محقق شد و در نهایت مسئولان را مجاب کرد تا این تصمیم مهم را بگیرند.

وی با تأکید بر اینکه اداره کل منابع طبیعی در کنار محیط زیست برای حفاظت از این عرصه‌ها خواهد ایستاد، گفت: با این حفاظت، این منطقه خوش‌آب‌وهوا می‌تواند به وضعیت طبیعی و سابق خود بازگردد.

منتصری در پایان سخنان خود، نقبی به آتش‌سوزی‌های عمدی در عرصه‌های منابع طبیعی زد و افزود: از دادستانی استان انتظار داریم که از فعالان محیط زیست و منابع طبیعی حمایت کند و با عاملان این آتش‌سوزی‌ها که عرصه‌های طبیعی را به‌طور ناجوانمردانه به آتش می‌کشند، برخورد جدی و قاطع داشته باشد. امیدواریم چنین اقداماتی بتواند بازدارندگی لازم در برابر این تخریب‌ها ایجاد کند.

هرگز دستی از غیب برای نجات طبیعت بیرون نخواهد آمد

فرماندار شیراز نیز در سخنانی کوتاه، با اشاره به صدمات اخیر به منابع طبیعی گفت: ما بدون نگرانی از آینده، به تخریب محیط زیست می‌پردازیم و همچنان به صدمه زدن و تاراج منابع طبیعی استان ادامه می‌دهیم، در حالی‌که برخی از منابع طبیعی دیگر تجدید نخواهند شد.

سید علاءالدین کراماتی با انتقاد از برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، آتش‌سوزی‌ها و سایر تخریب‌های محیط زیست گفت: تاکنون هیچ اقدام واقعی برای جبران این خطاها نکرده‌ایم و هرگز نیز دستی از غیب برای نجات طبیعت بیرون نخواهد آمد که به ما کمک کند. تنها راه نجات طبیعت، یاد گرفتن احترام به آن و پاسداری از منابع طبیعی است.

او تأکید کرد که حفاظت از محیط زیست مسئولیتی جمعی است و بدون توجه جدی انسان به طبیعت، جبران خسارت‌ها ممکن نخواهد بود.

*امیدواریم روزی در قلات و تنگ سرخ دانشگاه محیط زیست تأسیس شود

در ادامه این مراسم، بهمن ایزدی، فعال پیشکسوت محیط زیست، با ابراز خرسندی از حضور در جمع مردم محلی و فعالان محیط زیست که طی ۱۰ سال گذشته در حفاظت از این منطقه و ارتقای آن به «منطقه حفاظت‌شده» نقش داشتند، گفت: با پا گذاشتن جامعه محلی در میدان برای محافظت از تعادل‌های زیست‌محیطی خود، این موفقیت شکل گرفت.

ایزدی به تلاش‌ها و پیگیری‌های مردم محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد برای حفاظت از این منطقه مهم اشاره و تأکید کرد: بدون همکاری معاونت پیشگیری از جرم دادستانی فارس، جشن امروز ممکن نبود.

او همراهی دادستانی با مردم را بسیار مهم خواند و افزود: در حالی‌که مردم از صدور ۲۴ مجوز معدن گلایه داشتند و تلاش می‌کردند جلوی فعالیت این معادن را بگیرند، دادستانی توانست حق را تشخیص دهد و با مردم همراه شود؛ مردمی که نه به دنبال منافع شخصی، بلکه برای دفاع از منابع ملی و حیاتی سرزمین خود اقدام می‌کردند.

وی، منطقه استحفاظی قلات و کوه سرخ را نمونه‌ای موفق از حفاظت مشارکتی خواند و تأکید کرد: پیش از شکل‌گیری رسمی این موفقیت، همه با هم تلاش می‌کردیم؛ از فعالان محیط زیست و مردم محلی گرفته تا اداره محیط زیست، صدا و سیما، دادستانی فارس و شخص دادستان، همه در راستای جلوگیری از مداخلات غیرمجاز در این منطقه مهم که «سر شیراز» محسوب می‌شود و سلامت شهر به وضعیت آن وابسته است، پای کار بودند.

وی تأکید کرد که حفاظت از این منطقه حیاتی برای بقای مردم و محیط زیست شیراز ضروری است و هرگونه تغییر در آن، تأثیرات مهلکی بر دشت و شهر خواهد داشت.

ایزدی در ادامه به وضعیت نگران‌کننده فعالیت معادن شن و ماسه در این منطقه حفاظت‌شده اشاره کرد و متذکر شد: از حدود ۵۰ سال پیش، برداشت‌های غیرمجاز خاک باعث آسیب به آبخوان‌ها شده و اکنون با شست‌وشوی شن و ماسه در بالادست این آبخوان‌ها، گل‌ولای را به منافذ آبخوان می‌رانَد و آنها را مسدود کرده و دشت شیراز را در معرض خشکیدگی قرار می‌دهد. با این حال، هنوز در همان منطقه مجوز احداث معادن صادر می‌شود.

این فعال پیشکسوت محیط زیست، سپس خواستار تبدیل منطقه تنگ سرخ به الگویی موفق در حوزه حفاظت مشارکتی شد و تأکید کرد: اکنون که این منطقه تحت حفاظت است، نیروهای مردمی باید در کنار اداره محیط زیست حضور مستمر داشته باشند و هیچ کم‌وکاستی در حفاظت از این رویشگاه باارزش باقی نگذارند تا متخلفان فرصتی برای تخریب نداشته باشند.

ایزدی در پایان ابراز امیدواری کرد که با توجه به ظرفیت‌های طبیعی ارتفاعات قلات و تنگ سرخ، روزی این منطقه به محلی برای تأسیس دانشگاه محیط زیست و منابع طبیعی تبدیل شود و از این طریق آموزش و ترویج مفاهیم آبخیزداری و مدیریت منابع آب در یکی از مهم‌ترین مناطق آبخیز فارس انجام گیرد.

در پایان مراسم، یکی از اهالی قلات به نمایندگی از مردم روستای قلات، دهیاری و سازمان‌های مردم‌نهاد، شکایتی کتبی به معاونان دادستان فارس ارائه کرد و در این شکایت، خواستار ابطال مجوز بهره‌برداری از معدن معروف به «کنج انجیر سو» واقع در جنب روستای تاریخی و طبیعی ثبت جهانی قلات شد.

اهالی در این شکایت‌نامه تأکید کردند: فعالیت این معدن می‌تواند به ارتفاعات قلات آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد کند.

آنها خواستار توقف موقت فعالیت معدن تا بررسی دقیق صحت و سقم مجوزها شدند. حاضرین همچنین درخواست ابطال یا سلب صلاحیت دو معدن شن و ماسه دیگر یا جابه‌جایی آن دو را مطرح کردند.