فرصتی نو برای پیگیری منافع ملت ایران – جمهورآنلاین

به گزارش جمهور آنلاین، نوزدهمین کنفرانس اتحادیه پارلمانی کشورهای عضو همکاری اسلامی (PUIC)، از فردا یکشنبه( ۲۱ اردیبهشت ماه) با موضوع “حکمرانی سالم و نهادهای قوی به عنوان ستون‌های تابآوری” با ورود روسای مجالس و هیات‌های پارلمانی در شهر جاکارتا کشور اندونزی آغاز به کار خواهد کرد و قرار است هیات پارلمانی جمهوری اسلامی ایران به ریاست محمد باقر قالیباف نیز در این اجلاس شرکت کند.

حضور جمهوری اسلامی ایران در اجلاس اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی (PUIC) نه‌تنها حضوری رسمی و تشریفاتی نیست، بلکه از حیث تاریخی، سیاسی، راهبردی و رسانه‌ای، واجد جایگاهی ممتاز در این نهاد بین‌المللی است.

ایران یکی از بنیان‌گذاران اصلی PUIC بوده و از آغاز در طراحی، تدوین اساسنامه و شکل‌گیری ساختار این اتحادیه نقش کلیدی ایفا کرده است. تأسیس رسمی این اتحادیه خرداد ماه ۱۳۷۸ (ژوئن ۱۹۹۹) در تهران و تعیین تهران به عنوان مقر دائمی دبیرخانه، خود گواهی روشن بر این نقش تاریخی است.

همچنین در شرایط امروز و تحولات اخیر در منطقه، دیپلماسی پارلمانی به عنوان مکمل دیپلماسی و سیاست خارجی دولت می‌تواند فرصت‌هایی نو برای پیگیری منافع ملت ایران فراهم سازد. حضور رئیس مجلس شورای اسلامی در رأس هیات ایرانی در اجلاس PUIC، فرصتی برای برقراری ارتباطات مستقیم با رؤسای مجالس کشورهای اسلامی و گفت‌وگو درباره مسائل حساس دوجانبه و منطقه‌ای همچون مظلومیت غزه، تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه گرایی غرب، امنیت منطقه و محکومیت و مقابله همه جانبه کشورهای اسلامی با جنایت های رژیم صهیونیستی اسلام‌هراسی است.

درحالی که سازمان‌های رسمی بین‌المللی به طور عمده دولت‌محور هستند. اما اتحادیه پارلمانی کشورهای اسلامی به‌واسطه ارتباط با پارلمان‌ها، به ملت‌ها نزدیک‌تر است. حضور فعال ایران در این اتحادیه، زمینه‌ساز نزدیکی بیشتر با افکار عمومی جهان اسلام و استفاده از ظرفیت هم‌افزایی فرهنگی و اجتماعی میان ملت‌هاست.

از طرفی باید در نظر داشت که این اجلاس، فرصتی استثنایی برای ارائه روایت جمهوری اسلامی ایران درباره جهان اسلام، مسائل منطقه‌ای، تحریم‌های ظالمانه و عدالت‌طلبی جهانی است تا صدای ایران از تریبونی اسلامی و فراملی به گوش جهان برسد.

همچنین در شرایطی که حمایت از مردم بی دفاع فلسطین و مقاومت اسلامی یکی از موضوعات اصلی و محوری PUIC است، حضور پررنگ ایران در این اجلاس می‌تواند اتحاد کشورهای اسلامی و موضع‌گیری‌های ضدصهیونیستی و ضداستکباری از سوی کشورهای منطقه را تقویت و تثبیت کند، به‌ویژه در فضای پارلمان‌های کشورهای مسلمان می‌توان به این موضوع تاکید کرد.

از نقش پارلمان‌های اسلامی در همگرایی اقتصادی جهان اسلام نباید غافل شد. چرا که این اتحادیه، ظرفیت بالقوه‌ای برای ایفای نقش مؤثر در همگرایی اقتصادی جهان اسلام دارد. گرچه این نهاد خود کارکرد اجرایی یا اقتصادی مستقیم ندارد، اما به واسطه نقش قانون‌گذاری و نظارتی مجالس عضو، می‌تواند زیرساخت‌های حقوقی، نهادی و ارتباطی لازم برای همکاری‌های اقتصادی گسترده را فراهم سازد.

اهداف PUIC

اتحادیه پارلمانی کشورهای عضو همکاری اسلامی اهداف مختلفی را دنبال می‌کند که از جمله می‌توان به ترویج ارزش‌های اسلامی و معرفی اصول والای اسلام با تأکید بر جنبه‌های تمدنی آن، تحکیم اصل شورا و حمایت از مشورت و مشارکت در حکمرانی مطابق با شرایط داخلی کشورها، تقویت همکاری‌های پارلمانی و ایجاد چارچوب هماهنگ برای تبادل تجربه و تعامل میان مجالس کشورهای اسلامی، مقابله با چالش‌های مشترک و بررسی مسائل سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و مقابله با سلطه‌طلبی و اسلام‌هراسی اشاره کرد.

همچنین گسترش تعاملات بین‌المللی و همکاری با نهادهای پارلمانی و بین‌المللی برای پیشبرد اهداف مشترک، پاسداری از حقوق بشر و صلح و ترویج عدالت، حقوق بشر و صلح پایدار بر مبنای کرامت انسانی، عدم مداخله در امور داخلی کشورها و احترام کامل به حاکمیت ملی اعضا بر اساس منشور OIC و سازمان ملل از دیگر اهداف PUIC است.

مهم‌ترین فرصت‌های اقتصادی موجود در چارچوب PUIC

PUIC با بهره‌گیری از قدرت پارلمان‌ها و ابزار دیپلماسی پارلمانی، می‌تواند پیشران مهمی برای تحقق همگرایی اقتصادی میان کشورهای اسلامی باشد. البته تحقق این ظرفیت‌ها نیازمند اراده سیاسی، هماهنگی ساختاری و مشارکت فعال دولت‌ها و بخش خصوصی در چارچوب قوانین حمایتی است. در دنیایی که همگرایی منطقه‌ای یکی از مهم‌ترین موتورهای رشد اقتصادی است، جهان اسلام نیز می‌تواند از بستر پارلمانی PUIC، پلی به‌سوی توسعه پایدار و عدالت‌محور بسازد.

*در ادامه به برخی از این فرصت‌ها اشاره می‌شود.

تسهیل تجارت و سرمایه‌گذاری اسلامی

یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های اقتصادی PUIC، فراهم ساختن زمینه‌های حقوقی برای افزایش تجارت میان کشورهای اسلامی است. با توجه به اشتراکات فرهنگی، زبانی و مذهبی، امکان تقویت تجارت حلال، حذف موانع تعرفه‌ای، تسهیل گمرک و ایجاد بازار مشترک اسلامی وجود دارد. طرح‌هایی مانند «منطقه تجارت آزاد اسلامی» یا «کریدور اقتصادی حلال» می‌توانند از طریق هماهنگی‌های پارلمانی در PUIC دنبال شوند.

بهره‌گیری از ظرفیت انرژی و منابع طبیعی

بسیاری از کشورهای عضو PUIC، از جمله ایران، عربستان، قطر، نیجریه، الجزایر و اندونزی، دارای ذخایر عظیم نفت و گاز هستند. همکاری‌های پارلمانی می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد کنسرسیوم‌های مشترک، پالایشگاه‌های منطقه‌ای و صادرات تجمیعی انرژی باشد. همچنین با توسعه قوانین مشترک، می‌توان زمینه همکاری در حوزه انرژی‌های نو، مانند خورشیدی و بادی را نیز فراهم کرد.

گردشگری اسلامی؛ پیوندی میان فرهنگ و اقتصاد

جهان اسلام میزبان ده‌ها مقصد مهم مذهبی، فرهنگی و طبیعی است. PUIC می‌تواند با ارائه پیشنهادهای قانونی، زمینه‌ساز تسهیل صدور ویزا، بهبود زیرساخت‌های گردشگری و جذب سرمایه‌گذار در این حوزه شود. توسعه گردشگری زیارتی، فرهنگی، و اکوتوریسم در کشورهایی مانند ایران، عربستان، مصر، ترکیه، مالزی و مراکش نه تنها اقتصادی بلکه موجب تقویت پیوند میان ملت‌های اسلامی است.

سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های توسعه‌ای

ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری مشترک اسلامی با مشارکت مجالس، می‌تواند منابع مالی لازم برای پروژه‌های کلان منطقه‌ای از جمله حمل‌ونقل، کشاورزی، فناوری و سلامت را تأمین کند. PUIC از این طریق می‌تواند تسهیل‌گر هماهنگی و ضمانت قانونی برای چنین پروژه‌هایی باشد.

همکاری علمی و فناورانه

پیشنهاد قوانین مشترک برای حمایت از تحقیق و توسعه، دانشگاه‌های مشترک، تبادل دانشجویان و ایجاد مراکز نوآوری می‌تواند آینده اقتصاد دانش‌بنیان اسلامی را تقویت کند. کشورهای اسلامی با بهره‌گیری از ظرفیت نیروی جوان می‌توانند در حوزه‌هایی چون فناوری اطلاعات، سلامت دیجیتال، و کشاورزی هوشمند همکاری کنند.

نقش در امنیت غذایی و کشاورزی پایدار

موضوع امنیت غذایی یکی از چالش‌های مهم جهان اسلام است. PUIC می‌تواند با پیشنهاد هماهنگی‌های قانونی در حوزه مدیریت منابع آبی، سرمایه‌گذاری در کشاورزی مدرن، و انتقال فناوری، بستر همکاری‌های کشاورزی منطقه‌ای را فراهم سازد.

تاریخچه اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی (PUIC)

اتحادیه PUIC به ابتکار جمهوری اسلامی ایران با هدف تقویت همکاری‌های پارلمانی جهان اسلام شکل گرفت. روند تأسیس آن از مارس ۱۹۹۵ آغاز شد، زمانی که ایران نخستین گردهمایی نمایندگان مجالس کشورهای اسلامی را با حضور ۱۶ کشور در حاشیه اجلاس بین‌المجالس جهانی در مادرید برگزار کرد.

در ادامه، نشست‌های مشابه جهانی در بخارست، استانبول، پکن و تهران با حضور گروه‌های کوچکتر از کشورهای اسلامی برگزار شد که طی آن‌ها ضرورت تأسیس یک نهاد پارلمانی اسلامی مستقل به بحث گذاشته شد. در آبان ۱۳۷۵ (نوامبر ۱۹۹۶)، کمیته برنامه‌ریزی با حضور ۸ کشور در تهران تشکیل و پیش‌نویس اساسنامه به تصویب اولیه رسید.

پس از رایزنی‌های گسترده، نهایتاً در خرداد ۱۳۷۸ (ژوئن ۱۹۹۹)، کنفرانس تأسیسی PUIC در تهران با حضور نمایندگان ۴۵ کشور اسلامی برگزار شد. این اجلاس تاریخی منجر به تصویب نهایی اساسنامه اتحادیه و تعیین تهران به عنوان مقر دائمی دبیرخانه شد.

ارکان اتحادیه پارلمانی کشورهای عضو همکاری اسلامی (PUIC)

اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی چهار رکن اصلی دارد که به این شرح است:

کنفرانس: نشست رؤسای مجالس کشورهای عضو می‌باشد که تا قبل از اصلاح اساسنامه هر دو سال یکبار برگزار می‌شد و پس از اصلاح اساسنامه سالانه یکبار برگزار می‌گردد.

کمیته عمومی: شورای اتحادیه می‌باشد که هر سال یک بار با حضور همه اعضاء برگزار می‌گردد. هر یک از کشورهای عضو دو نماینده در کمیته عمومی دارد.

کمیته اجرایی: سالانه دو بار تشکیل می‌شود که متشکل است از پانزده نماینده از پانزده کشور عضو است(هر منطقه جغرافیایی چهار عضو، بعلاوه نمایندگان تروئیکای اتحادیه)

دبیرخانه: مقر دبیرخانه کل اتحادیه در تهران قرار دارد، ابراهیم عوف از کشور مصر به مدت ۸ سال اولین دبیرکل اتحادیه بود و سپس محمود ارول قلیچ از کشور ترکیه دبیرکل اتحادیه شد و در جریان سیزدهمین کنفرانس مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی که در محل هتل اسپیناس پالاس تهران برگزار شد، محمد قریشی نیاس نماینده مجلس سنگال، به عنوان دبیرکل دوره ای اتحادیه بین‌المجالس اسلامی انتخاب شد. علی‌اصغر محمدی سیجانی معاون ایرانی دبیرکل است.